Panzerkampfwagen IV
Palmiye ağacı amblemli çöl renklerinde bir Panzer IV Ausf G,  15. Tank Bölüğü, Afrika.
Tip	Orta tank
Uyruğu	Nazi Almanyası
Servis Geçmişi
Hizmet Yılları	1939-1967
Kullanıcıları	Nazi Almanyası  Romanya  Türkiye  Macaristan  Bulgaristan  Finlandiya  İspanya  Hırvatistan  Suriye
Savaşları	II. Dünya Savaşı, 1948 Arap-İsrail Savaşı, Altı Gün Savaşı
Üretim Geçmişi
Tasarımcı	Krupp
Tasarlanış	1936
Üretici	Krupp, Steyr-Daimler-Puch
Birim Maliyet	~ 103,462 Reichsmark
Üretim Yılı	1936-1945
Üretim Adedi	8,800 (tahmini)
Özellikleri (Pz IV Ausf H, 1943)
Ağırlık	25.0 ton
Uzunluk	5,92 metre 7,02 metre(namlu dahil)
Genişlik	2.88 m
Yükseklik	2.68 m
Mürettebat	5 (komutan, silahçı, yükleyici, sürücü, radyo operatörü)
Zırh	10-80 mm
Ana  silahlanma	7,5 cm (2,95) KwK 40 L/48 ana silahı
İkincil  silahlanma	2 × 7.92 mm MG 34
Motor	12 silindirli Maybach HL 120 TRM V12  300 PS (296 kW, 220 kW)
Güç / ağırlık	12 PS / t
Vites	6 ileri  1 geri
Süspansiyon	Yaprak yay
Yakıt kapasitesi	470 litre
Operasyonel aralığı	200 km (120 mil)
Hız	yolda 42 km/s,  arazide 16 km/s

Panzerkampfwagen IV,
yaygın olarak bilinen adıyla Panzer IV, Nazi Almanyası tarafından 1930'ların sonlarında geliştirilen ve İkinci Dünya Savaşı sırasında yaygın olarak kullanılan orta sınıf tank. Bu tankın ordudaki envanter tanımı Sd.Kfz. 161 olarak geçmektedir.

Başlangıçta bir piyade destek tankı olarak tasarlanan Panzer IV tankının görevi düşman zırhını delmeye yönelik değildi, bu görevi Panzer III tankları yapmaktaydı. Ancak, savaş öncesi doktrin kusurları belirgin hale geliyor ve demode kuzeni Panzer III gibi Panzer IV'de Sovyet T-34 tanklarına karşı yakın çarpışmalara girebiliyordu. İkinci Dünya Savaşı'nın en çok üretilen ve dağıtılan Alman tankı olan Panzer IV,  Sturmgeschütz IV saldırı silahı, Jagdpanzer IV tank destroyeri, Wirbelwind kendinden tahrikli uçaksavar silahı ve Brummbär kendinden tahrikli silah da dahil olmak üzere birçok diğer savaş araçları için temel olarak kullanılmıştır.

Sağlam ve güvenilir olan bu tank Almanya ile ilgili tüm muharebelerde hizmet gördü ve 1936 ile 1945 yılları arasında yapılan 8800'ü aşkın üretim ile birlikte savaş boyunca sürekli üretimi yapılan Alman tankı olma özelliğinide taşıyor. Geliştirmeler ve muhalif tank modellerine karşı sık sık yapılan tasarım değişiklikleri hizmet ömrünü uzatmıştır. Genellikle bu değişiklikler zırh ve top geliştirilmesi üzerine yapılmış ve savaşın son aylarına doğru Almanya'nın kayıplarını önlemek için üretim basitleştirme ve hızlandırma üzerine yoğunlaşılmıştır.

Panzer IV, Alman servisinin yaygın olarak ihraç edilen tankı olmuştur. Finlandiya, İspanya, Romanya ve Bulgaristan gibi ortaklarına 300 civarında tank satılmıştır. Savaş sonrasında Fransa ve İspanya tarafından Suriye'ye satılan düzinelerce Panzer IV tankı 1967'de Altı Gün Savaşı esnasında muharebe görmüşlerdir.

* Panzerkampfwagen IV Ausf. B

Tasarım Geçmişi

Kökenleri

Panzer IV, Alman general ve yenilikçi zırhlı savaş teorisyeni General Heinz Guderian'ın buluşudur. Konsept olarak, düşman tanksavar silahları ve tahkimatına karşı kullanılmak üzere destek tankı olması amaçlanmıştır. İdeal olarak, savaş esnasındaki tank bölükleri, Panzer III'lerden oluşan 3 orta tank grubu ve Panzer IV'lerden oluşan 1 ağır tank grubunun birleşiminden meydana gelmekteydi. 11 Ocak 1934 günü, Alman ordusu "orta traktör" için spesifikasyonlar yazdı ve savunma şirketlerinin bir dizi ihraç ettiğini duyurdu. Panzer III'ler desteklemek için 37 milimetre anti-tank silahı ile donanmış olacaktı, yeni araçların ana silahı kısa namlulu 75 milimetrelik obüs topu olarak ayarlandı ve 24 tonluk ağırlık limiti tahsis edildi. Almanya halen teorik olarak Versay Antlaşmasına bağlı olduğundan asıl amaçlarının fark edilmemesi için geliştirmeler Begleitwagen ("eşlik eden araç") adı altında yürütülmüştür. MAN, Krupp ve Rheinmetall-Borsig ilk prototipleri geliştirmiş, daha da geliştirilmesi için Krupp'un prototipi seçilmiştir.

Şasi aslında bir altı tekerlekli serpiştirmeli süspansiyon ile tasarlanmış, ancak Alman Ordusu bunu torsiyon çubuğu sistemi ile değiştirmiştir. Yol performansını arttırmak ve mürettebatın konforu üzerine süspansiyon çalışmaları yapıldı ancak yeni tanka olan acil ihtiyaç sebebiyle öneri kabul edilmedi ve Krupp yerine basit bir yaprak yaylı çift bojili süspansiyon tercih edildi.

Versuchskraftfahrzeug 622 (Vs.Kfz. 622) olarak hizmete kabul edildi. Üretim 1936 yılında Fried'da başladı. Krupp Grusonwerk AG Fabrikası, Magdeburg.

Üretimi

Panzer IV başlangıçta sınırlı ölçüde kullanılmak üzere tasarlanmıştır, yani başlangıçta Krupp tankın tek üreticisiydi. Lehçe kampanyası öncesinde, sadece 262 adet Panzer IV üretilmiştir: 35 Ausf. A; 42 Ausf. B; 140 Ausf. C ve 45 Ausf. D.  Polonya'nın işgalinden sonra, Almanya'nın zırhlı dayanak olarak tanka adapte edilmesi kararı ile, üretim Avusturya'nın Valentine kentindeki Nibelungenwerke fabrikasında(Steyr-Daimler-Puch tarafından yönetilen) devam etti. Üretim 223 tankın Alman ordusuna teslim edilmesiyle arttırıldı, Ausf E. versiyonu tanıtıldı. 1941 yılında, 462 Panzer IV, Ausf. F olarak monte edildi. Silahın geliştirilmesiyle birlikte F2 modeline geçiş yapıldı. Yıllık üretim toplamı daha savaşın başından bu yana dört kat arttı.

Daha sonra Panzer IV modelleri ortaya çıktıkça üçüncü bir fabrika olarak Vomag(Plauen şehrinde bulunan) için montaj çalışmaları başladı. 1941 yılında aylık ortalama 39 tank üretimi yapıldı ve bu sayı 1942 yılında 83'e yükseldi, 1943 yılında 252 ve 1944 yılında aylık 300 tank üretimi yapıldı. Ancak, 1943 Aralık ayında, Krupp fabrikası  Sturmgeschütz IV üretimine yönlendirildi ve Panzer IV montajı için sadece Nibelungenwerke fabrikası bırakılarak 1944 baharında Vomag fabrikasıda Jagdpanzer IV üretimine başladı. Müttefik hava ve kara saldırılarınında baskısıyla Alman sanayisinin yavaş çöküşü başladı. Ekim 1944'te Nibelungenwerke fabrikası ciddi bir bombardıman saldırısı sonucu hasar gördü. 1945 yılının Mart ve Nisan aylarında üretim seviyesi 1942'lerinde altına düşerek aylık 55 tank üretimi gibi bir rakama ulaşıldı. 


* Panzerkampfwagen IV Ausf. H

İhracatı

Panzer IV İkinci Dünya Savaşı'nın en fazla ihraç edilen Alman tankı olmuştur. 1942 yılında Almanya 11 tankı Romanya'ya ve 32 tankıda Macaristan'a teslim etti. Doğu Cephesi ile 1942'nin son aylarında ve 1943'ün başlarında bunların birçoğu yok oldu.  Romanya tüm savaş boyunca farklı modellerinden yaklaşık 120 Panzer IV tankı aldı. Yeni bir zırhlı bölüğünün çekirdeğini oluşturmak üzere Bulgaristan Ordusu için, Almanya 46 veya 91 Panzer IV ve 12 adet İtalyan tankı sundu. Bu tanklar İtalyan diktatörü Benito Mussolini'nin devrik iken İtalyan ekiplerini eğitmek için kullandığı, ancak 1943'ün ortalarında İtalya'da Almanya tarafından geri alınan tanklardır. İspanyol hükümeti Mart 1943'de 100 adet Panzer IV için dilekçe verdi, ama Aralık ayına kadar sadece 20 adet teslim alındı. Finlandiya 1944 yılında 30 adet Panzer IV satın aldı ancak sadece 15 tanesi teslim alındı ve yine aynı yıl 62 yada 72 adetlik ikinci parti Macaristan'a gönderindi(bunların 20 adedi Almanya'nın kayıplarına karşılık yönlendirildi). Tüm Panzer IV modellerinden toplamda 297 adet Almanya'nın müttefiklerine teslim edildi. 

Savaş Tarihi

Bir Panzer IV Ausf. E, namlu dahil olmak üzere taret üzerinde birden fazla isabet belirtileri gösteriyor.

Panzer IV, II. Dünya Savaşı boyunca üretilen ve mücadele eden tank türü oldu ve tüm savaş boyunca ölçülen istatistiklerle Wehrmact'ın %30'luk güç deposunu oluşturdu. 1939'ların başlarında kullanımda olmasına rağmen, Çekoslavakyanın işgali zamanında, savaşın başlarında Panzer I ve Panzer II  zırhının önceliği artık demode olmuştu. Panzer I bir bakıma kendinin T-26 gibi Sovyet Tanklarından daha aşağılarda olduğunu İspanyol İç Savaşı sırasında kanıtlamıştı.


* Panzer IV Ausf. G, Kursk Savaşı 1943

Düzen ve Derleme: Ufuk Köse (Ufuko)

İngilizce/Türkçe Çeviri Tarafımızca Yapılmıştır.
www.Tanktarihi.tr.gg